Większość z nas
jest przyzwyczajona, że proces uczenia się powinien przebiegać w warunkach
szkolnych: z ławkami, z tradycyjnym układem sali, z nauczycielem pod tablicą i
w grupach uczniów jednorodnych pod względem wieku… Warto jednak mieć
świadomość, że to anachronizm – współczesne badania dowodzą, że skuteczniej uczymy się i
rozwijamy w warunkach odmiennych od tych, jakie sami znamy ze szkoły. Kiedy
zatem proces uczenia się jest najbardziej efektywny? Dwa czynniki są tu między
innymi istotne – praca w grupach i skład tych grup.
Nauka w grupach – kiedy najefektywniejsza?
Nie od dziś
wiadomo, że nauka jest procesem społecznym. Co to znaczy? Znaczy to, że
najwięcej i najefektywniej uczymy się, gdy możemy komunikować się z innymi,
ustalać wspólne sensy, sprawdzać swoje rozumienie poruszanych zagadnień. Jest
to szczególnie ważne dla dzieci – w grupie czują się swobodniej, nie boją się
pytać, dociekać, mogą patrzeć z podobnej perspektywy na trudności i wyzwania. Pojawia
się jednak pytanie, jak tworzyć grupy, by sprzyjały rozwojowi?
Czynniki wpływające na efektywność pracy w grupach
Do
najważniejszych czynników, które wpływają na efektywność pracy zespołowej
należy między innymi wielkość grupy – najbardziej skuteczne zespoły liczą od
3/5 do 12 osób. Stąd praca w klasie powyżej 20 osób staje się zdecydowanie
mniej efektywna, bo nawet, gdy podzieli się uczniów na mniejsze grupki,
prezentowanie wyników pracy zajmuje zbyt dużo czasu. Zbyt małe grupy natomiast nie
zapewniają wystarczającej różnorodności.
Kolejnym
ważnym czynnikiem jest ustalenie jasnych zasad pracy w grupach – stworzenie
swego rodzaju kontraktu, który reguluje, w jaki sposób komunikujemy się w
grupie, jak dzielimy zadania; w jaki sposób i kto prezentuje efekty pracy
grupy. Ważną rolę odgrywa tu ponownie różnorodność – każdy z uczniów ma inne
potrzeby i warto dobrać zadania do indywidulanych predyspozycji. Nieoceniona
rolę spełnia tu koordynator, którym jest najczęściej nauczyciel.
Nie bez
znaczenia są oczywiście także cele pracy grupowej. Uczniowie, którzy nie
rozumieją na czym polega zadanie i nie wiedzą, kiedy mogą uznać, że jest ono
dobrze wykonane – pracują z zasady mało efektywnie. Dlatego tak ważne jest
komunikowanie celu pracy i kryteriów sukcesu: cel to kierunek, w jakim zmierza
zespół, a kryteria to wyznaczniki tego, że cel został osiągnięty. Nauczyciel
jako animator pracy grupowej powinien przypominać uczniom, jaki jest cel ich
pracy w grupie.
Na koniec
warto przywołać czynnik, który wzbudza pewne kontrowersje, jednak według
najnowszych badań ma bardzo istotne znaczenie – chodzi o wiek dzieci, a
dokładnie o różnorodność wiekową, która wpływa pozytywnie na wiele aspektów
funkcjonowania grupy.
Dlaczego warto mieszać dzieci pod względem wiekowym?
Pomysł mieszania
dzieci/uczniów pod względem wieku wydaje się genialny – przecież w naturalnych
warunkach nigdy nie mamy do czynienia z segregacją pod względem wieku. Ludzie
prezentują różne poziomy kompetencji, różne zasoby wiedzy, różne rodzaje
umiejętności – i dzielenie ich pod względem wieku nie ma żadnego sensu.
Dlaczego zatem szkoła oferuje taki system? Ma to związek ze stworzonym ponad
sto lat temu pruskim modelem edukacji, który zakładał pełną uniformizację czyli
jednakowość uczniów. Dziś wiemy już, że to kolejny anachronizm. Czemu zatem tak
sztywno trzymamy się grup jednolitych pod względem wieku? Spróbujmy znaleźć
odpowiedź na to pytanie, obalając parę mitów:
Mit nr 1: dziecko niczego się nie uczy, gdy ma wokół siebie młodsze dzieci.
Jaka jest prawda? W procesie nauki bardzo ważne jest powtarzanie
materiału i przyglądanie się mu z różnych perspektyw. Starsze dziecko, gdy uczy
młodsze – parę razy musi przemyśleć to, co chce powiedzieć albo pokazać. Dzięki
temu coraz lepiej opanowuje materiał albo daną umiejętność.
Mit nr 2: dziecko może uczyć się tylko od nauczyciela.
Jaka jest prawda? Zgadza się, że dziecko/uczeń ma mniejsze
kompetencje dydaktyczne niż nauczyciel, jednak bardzo często potrafi
skuteczniej wytłumaczyć młodszemu koledze skomplikowane zagadnienia, bo sam
przed chwilą stał przed wyzwaniem ich zrozumienia. Relacja, jaką mają ze sobą
dzieci jest kolejnym czynnikiem, który ułatwia wzajemne uczenie się.
Mit nr 3: grupy, w jakich pracują uczniowie powinny być zbliżone pod
względem wiedzy i umiejętności, a zapewnia to jednorodny wiek dzieci w grupie.
Jaka jest prawda? Jest inaczej - im bardziej różnorodna grupa, tym
lepiej: dzieci mogą czerpać ze swoich doświadczeń, mogą się wzajemnie
inspirować, mogą zadawać sobie ciekawe pytania wynikające właśnie z tego, że
nie są na tym samym poziomie. Okazuje się, że grupy różnorodne są w stanie
wypracować bardziej odkrywcze i kreatywne rozwiązania, niż grupy jednorodne –
także pod względem wieku.
Mit nr 4: w grupach różnorodnych wiekowo dochodzi do kłótni i częściej
rodzą się konflikty.
Jaka jest prawda? Jest dokładnie odwrotnie – gdy dzieci różnią się
w sposób naturalny, nie ma powodu do rywalizowania i dużo łatwiej kreować
postawy zaangażowania, zdrowej współpracy, nastawienia na efekt z troską o
drugą osobę. Młodsi czują się bezpiecznie, korzystają z pomocy innych; starsi
czują się odpowiedzialni i mogą kształtować w sobie pewność siebie i
umiejętności przywódcze.
Mit nr 5: na starszych etapach edukacji grupy mieszane wiekowo nie
sprawdzają się.
Jaka jest prawda? Wystarczy przeczytać o tutoringu rówieśniczym (w praktycznym wydaniu - na przykład tu: http://www.pspo.edu.pl/news/2018/01/29/tutoring-za-malo-czyli-do-czego-zainspirowala-nas-tutoringowa-rewolucja/
albo tu: http://wysokieloty.pspo.edu.pl/2017/03/nasze-pierwsze-kroki-w-tutoringu.html
i tu: http://wysokieloty.pspo.edu.pl/2019/03/znowu-troche-tutoringu-rowiesniczego.html), żeby zobaczyć, że nauka w grupach
niejednorodnych wiekowo sprawdza się na każdym etapie edukacji.
„Czy leci z nami pilot?” – czyli gdzie w tym wszystkim jest nauczyciel?
Gdy czytamy o
pozytywnych stronach pracy w grupach i to w grupach mieszanych wiekowo, zapytać
możemy: po co w takim razie zatrudniać nauczycieli, skoro dzieci mogą uczyć się
po prostu od siebie. To błędne postawienie sprawy – nauczyciel w takich grupach
spełnia niezwykle ważne funkcje. Przede wszystkim koordynuje pracę grup/par i
animuje ją – stawia przed dziećmi cele (albo ustala je z uczniami), tworzy kryteria sukcesu do zadania.
Czasem służy wsparciem merytorycznym, a czasem inspiruje grupę pojedynczymi
wskazówkami. Poza tym jest uważnym obserwatorem tego, co się dzieje –
interweniuje, gdy wymaga tego sytuacja, np. w problemach komunikacyjnych. Na
koniec podsumowuje pracę, pomaga w procesie wyciągania wniosków i
autorefleksji. Warunek jest jeden – taki nauczyciel musi być uważnym i
empatycznym pedagogiem. I z takich właśnie pedagogów składać się będzie edukacja jutra😊
·
http://www.bycrodzicami.pl/podejscie-montessori-teoria/mieszane-grupy-wiekowe-w-edukacji-montessori/
Ten komentarz został usunięty przez administratora bloga.
OdpowiedzUsuńNie kazdy lubi prace w grupach ale czasem trzeba znaleźć na to sposób. Jak się dowiedziałam o grywalizacji to zaczęłam stosować. Nieco zmieniło się podejście.
OdpowiedzUsuńDziękuję za komentarz. Zgadza się - nie każdy lubi: u mnie zawsze jest duża otwartość na potrzeby uczniów, dlatego - jeśli ktoś chce pracować indywidualnie i czuje się na siłach - zawsze może liczyć na moją wyrozumiałość.
OdpowiedzUsuńTen komentarz został usunięty przez administratora bloga.
OdpowiedzUsuńŚwietny artykuł. Wszystko dokładnie wyjaśnione
OdpowiedzUsuńDziękuję za komentarz. Zapraszam na nową stronę bloga:
Usuńwww.szkoladobrejrelacji.pl
Od siebie polecam super stronę do szukania pracy :
OdpowiedzUsuń(Najlepsza wyszukiwarka ofert pracy).
Setki nowych ofert codziennie !!
Mamy tu czytelników bloga, którzy są właścicielami firm? Jeśli szukasz pracowników ze wschodu z różnych krajów to możesz sprawdzic ofertę agencji dpworkers, która specjalizuje się w pozyskiwaniu pracowników np. z azji. Pełną oferte możecie znaleźć tutaj https://www.dpworkers.pl/pracownicy-z-azji.html
OdpowiedzUsuńciekawe informacje
OdpowiedzUsuńDziękuję za komentarz. Zapraszam na nową stronę bloga:
Usuńwww.szkoladobrejrelacji.pl
Bardzo ciekawy artykuł. W sumie to czego nauczą się dzieci, przełoży się na ich relacje i podejście w dorosłym życiu. Dlatego to wszystko jak tak ważne.
OdpowiedzUsuńTeż jestem pewna tego przełożenia. Dziękuję za komentarz. Zapraszam na nową stronę bloga:
Usuńwww.szkoladobrejrelacji.pl
Praca w grupach nie zawsze jest dobrym rozwiązaniem. Okej motywuje do osiągania lepszych wyników, lecz jednak co z indywidualistami? W wielu firmach są takie jednostki, które przez to, że nie uwzględniono ich preferencji pracy nie przekazują firmie swoich zasobów intelektualnych. Wszystko trzeba uwzględniać.
OdpowiedzUsuńTen wpis dotyczy pracy w grupach w klasie, w warunkach edukacji szkolnej.
UsuńDziękuję za komentarz. Zapraszam na nową stronę bloga:
www.szkoladobrejrelacji.pl
Bardzo ciekawe spostrzeżenia, super wpis
OdpowiedzUsuńDziękuję za komentarz. Zapraszam na nową stronę bloga:
Usuńwww.szkoladobrejrelacji.pl
Praca w grupach jest super :)))
OdpowiedzUsuńTen komentarz został usunięty przez administratora bloga.
OdpowiedzUsuńŚwietnie napisany wpis. Czekam na wiele więcej
OdpowiedzUsuńDziękuję za komentarz. Zapraszam na nową stronę bloga:
Usuńwww.szkoladobrejrelacji.pl
Ciekawy wpis. Bardzo pomocne informacje
OdpowiedzUsuńCode 95 is a mandatory qualification for professional bus and truck drivers within the European Union. It signifies compliance with EU Directive 2003/59/EC, which mandates regular professional training for drivers. This code, endorsed on the driving license, confirms that the holder has completed required training sessions focusing on safe and fuel-efficient driving, legal compliance, and health and safety standards. Drivers must renew their Code 95 every five years through continuous education. This initiative aims to improve road safety, enhance the professionalism of drivers, and contribute to a more environmentally friendly transport sector.
OdpowiedzUsuń